Archief van ‘Verbindingsspoor der Vaartkaai’ komt naar Izegems stadsarchief

De archiefstukken van het ‘Verbindingsspoor der Vaartkaai’ worden overgedragen aan de stad Izegem. “Het is een meerwaarde voor het stadsarchief, aangezien het gaat om de geschiedenis van een belangrijke economische verkeersader”, zegt schepen van Archief Kurt Himpe (N-VA).

“Op 15 februari 1922 werd de samenwerkende vennootschap ‘Raccordement Industriel du quai du Canal à Iseghem’ opgericht om een spoorverbinding tot stand te brengen en uit te baten vanaf het toenmalige Izegemse goederenstation tot aan de industrieterreinen en de handelskaai van het kanaal”, verduidelijkt Himpe. “Deze spoorverbinding was zeer belangrijk voor de uitbouw van het historische industrieterrein langs het kanaal. In de loop van de jaren wijzigden de vennoten, doordat bedrijven zich herlokaliseerden en er nieuwe bedrijven kwamen op het industrieterrein ‘Zuidkaai’. In 2007 waren Vandemoortele Lipids, Veroutiz, Sabbe-Dubaere, Vanden Avenne en Carlier nog vennoten en Vandemoortele Lipids fungeerde als maatschappelijke zetel. Maar uit het archief van de vennootschap blijkt dat de kosten voor het onderhoud en de instandhouding van de spoorverbinding zeer hoog waren. Briefwisseling tussen de NMBS en de vennootschap toont ook aan dat de spoorwegmaatschappij vaak vragen stelde over noodzakelijke herstellingen. De kostprijs van deze investeringen en de zware concurrentie van het vrachtwagenvervoer zorgden ervoor dat het aantal goederentreinen dat gebruik maakte van de spoorlijn sterk daalde. In 2001 was er een laatste spooractiviteit en ook de NMBS zag nog weinig graten in nieuwe investeringen. In 2005 besliste het toenmalige schepencollege om de machtiging voor het plaatsen van een spoor langs het kanaal Roeselare-Leie op te zeggen.”

Intussen is de spoorverbinding naar aanleiding van werken door Aquafin grotendeels opgebroken en ook de Coöperatieve Vennootschap met Beperkte Aansprakelijkheid is intussen ontbonden en vereffend. “Dat was het moment om de archiefstukken van de vennootschap niet verloren te laten gaan en een regeling te treffen zodat de documenten in het Izegemse stadsarchief kunnen terechtkomen”, zegt archiefschepen Himpe.

Belangrijke archiefstukken

Volgens de schepen gaat het om belangrijke archiefstukken. “De notulen van vergaderingen, statuten, plannen van de spoorverbinding en de onderaansluitingen, overzichten van de aandeelhouders van de vennootschap en andere documenten geven een mooi overzicht van de geschiedenis van deze economische verkeersader”, zegt Himpe die deze stukken al grotendeels kon inkijken toen hij werkte aan een publicatie hierover voor de heemkundige kring Ten Mandere.  

Het archief van de spoorverbinding bevindt zich momenteel nog bij vereffenaar Vandemoortele Lipids nv, dat tot de vereffening van de coöperatieve vennootschap de maatschappelijke zetel bleef, maar verhuist dus binnenkort naar het Izegemse stadsarchief. 

“Ik ben Vandemoortele Lipids nv dankbaar voor de goede samenwerking met het Izegemse stadsbestuur voor het bijhouden van het archief van dit belangrijk onderdeel van de industriële geschiedenis van onze stad”, besluit de archiefschepen.

Foto's: Heemkundige kring Ten Mandere