'De N-VA is een multinational'

De moeder aller verkiezingen in 2014 wordt een cruciaal moment. Veel Vlamingen beseffen dat ook.

Viceminister-president
Geert Bourgeois (N-Va)

De N-VA begon als een ambachtelijke kmo, zegt stichter Geert Bourgeois. 'Nu zijn we een multinational.' Met een duidelijke strategie: 'In 2014 is het confederale model de inzet van de verkiezingen.'

Op een zucht van de gemeenteraadsverkiezingen lanceert Vlaams viceminister-president Geert Bourgeois (N-VA) nog een scudraket naar de regering-Di Rupo. 'Vlaanderen is bereid een responsabiliseringsbijdrage voor de ambtenarenpensioenen te betalen, maar betalen is bepalen. We moeten zelf kunnen bepalen wanneer de Vlaamse ambtenaren vervroegd met pensioen kunnen gaan. Een regeling waarbij wij betalen en de federale regering alles eenzijdig bepaalt, kan niet.' Het is niet voor het eerst en zeker niet voor het laatst dat de N-VA meer bevoegdheden voor Vlaanderen eist. De 'moeder aller verkiezingen' in 2014 moet de grote clash worden. 'In 2014 is het confederale model de inzet van de verkiezingen.' En terwijl partijvoorzitter Bart De Wever vaag blijft over wat dat precies inhoudt, laat Bourgeois er geen twijfel over bestaan. 'Fiscaliteit, de sociale zekerheid, de loonkosten en het arbeidsmarktbeleid zijn de hefbomen die Vlaanderen moet hebben, willen we onze welvaart kunnen garanderen.'

We hebben net een zesde staatshervorming gehad. Is het dan nooit genoeg voor de N-VA?

Geert Bourgeois: 'Als Elio Di Rupo Zuid-Europese socialistische maatregelen wil invoeren, is dat zijn keuze. Maar dat is niet de keuze van de Vlamingen. De hervormingen komen er niet of gaan te traag. De Vlaamse regering doet het goed, maar mist essentiële hefbomen om de welvaart te garanderen op de lange termijn. Die hefbomen zijn fiscaliteit, de sociale zekerheid, de loonkostenstructuur en het arbeidsmarktbeleid. Die zijn harde noodzaak. We moeten onze loonkosten niet vergelijken met Aziatische landen, maar we moeten in Europa competitief kunnen zijn. Maar die hervormingen kan Vlaanderen niet doorvoeren zonder de nodige hefbomen.'

Als we u zo horen, gaan we in 2014 inderdaad naar het einde van België.

Bourgeois: (droog) 'Een confederatie. We zullen altijd een aantal zaken samen moeten doen, zoals defensie. Bovendien mogen we Brussel niet loslaten. In mijn partij heb ik er altijd voor gepleit Brussel als hoofdstad te behouden. De federatie Wallonië-Brussel mag geen realiteit worden. Brussel moet een gedeelde hoofdstad zijn, zoals ook Jeruzalem door Israël en de Palestijnen aanvaard zal moeten worden als een gedeelde hoofdstad. Dat neemt niet weg dat 2014 wel het momentum moet zijn voor grote stappen voorwaarts. Dat is voor onze partij de inzet van die verkiezingen. De N-VA moet in Vlaanderen dan de sterke factor zijn die de leiding kan nemen in die hervormingen. Dat wordt een cruciaal moment. Veel Vlamingen beseffen dat ook.'

Zijn de gemeenteraadsverkiezingen een aanloop naar 2014?

Bourgeois: 'Lokale verankering is nu belangrijk. We zijn een volkspartij, maar lokaal stonden we bijna nergens. Ik wil niet vooruitlopen op de uitslag, maar ik heb toch het gevoel dat we erin zullen slagen ook lokaal onze partij uit te bouwen. Je mag de nationale peilingen natuurlijk niet doortrekken naar het lokale niveau, maar ik heb er goede hoop op dat we een nationale bonus hebben, die we kunnen verzilveren.'

Gaat het niet allemaal heel snel? Toen u in 2001 de N-VA oprichtte, was dat een eenmanszaak. De partij van Bourgeois.

Bourgeois: 'Ik ken de relativiteit van de dingen en heb al een aantal golven in de politiek gezien. Toen ik met de N-VA begon, was ik een kleine ambachtelijke ondernemer. Maar die ambachtelijke kmo is een multinational geworden.' 'De partij vaart op een grondstroom, waar de Volksunie zich destijds van verwijderd heeft. Vlamingen willen een inspanning doen en belastingen betalen, maar werken moet lonen. Als we erin slagen die grondstroom te blijven vertegenwoordigen, kunnen we een sterke partij blijven. We hebben een brede basis en inmiddels ook een degelijk apparaat. Maar dat betekent niet dat we gebeiteld zitten. Veel hangt af van personen.'

Vandaag is het al Bart De Wever wat de klok slaat. Wat is uw rol nog in de partij?

Bourgeois: 'Ik denk, in alle bescheidenheid, dat ik in de partij nog altijd met een groot moreel gezag spreek. Maar ik ben ouder en wijzer geworden. Het vuur brandt nog altijd hevig, maar ik leg niet meer op elke slak zout. Als voorzitter en strateeg kunnen we niemand beter hebben dan Bart. Maar het is inderdaad een uitdaging om duidelijk te maken dat we niet de partij zijn van één man, hoe groot zijn verdiensten en capaciteiten ook zijn.'

Als de N-VA niet de partij van De Wever is, waarom blijft hij dan toch voorzitter als hij burgemeester van Antwerpen wordt?

Bourgeois: 'Alles in Vlaanderen begint en eindigt in Antwerpen. Het is de keuze van Bart boegbeeld te blijven tot 2014. Die combinatie zal een zware klus zijn, maar hij is daar nu ook fysiek klaar voor. (lacht) Het is een goede zaak dat hij het gezicht van de partij blijft. Na 2014 hebben we tijd om zijn opvolging te regelen.'

Is het nog goed werken in de Vlaamse regering in de aanloop naar 14 oktober?

Bourgeois: 'De gemeenteraadsverkiezingen hebben geen impact op de Vlaamse regering. De Vlaamse ministers zeggen niet dat ze het schip zullen verlaten voor een burgemeesterspost, in tegenstelling tot sommigen in de federale regering. We hebben ook niet gewacht om moeilijke knopen door te hakken voor de begroting. Terwijl de federale regering zwalpt, houdt de Vlaamse koers. We hebben opnieuw een begroting in evenwicht zonder een belastingverhoging. We mogen ons daarvoor gerust op de borst kloppen.'

Toch stellen Vlaamse ondernemers dat ze het steeds moeilijker hebben.

Bourgeois: 'De kritiek van de ondernemers slaat geheel terecht op de belastingregering van Elio Di Rupo (PS). Wij zetten in op onderzoek en ontwikkeling, hebben een nieuw industrieel beleid ontwikkeld en voorzien in een unieke vergunning, waar ondernemers vragende partij voor waren. In moeilijke omstandigheden houden we koers.'

Maar waar zit de kracht van verandering?

Bourgeois: 'De Vlaamse regering voert structurele hervormingen door. Denk maar aan de hervorming van de steun voor groene stroom, de vergunningsprocedures, de vervroegde vertrekregeling in het onderwijs of de activering van oudere werknemers. Dat is de kracht van verandering. Anders dan vorige regeringen hebben we ook niet meer maar minder geld om uit te geven.'

De kracht van verandering, zou dat niet moeten betekenen dat het verkeersinfarct rond Antwerpen eindelijk wordt opgelost? Of dat er een school is voor elk kind in Vlaanderen?

Bourgeois: 'Deze regering heeft over Oosterweel een andere beslissing genomen dan de vorige. Daardoor zijn de procedures vertraagd. De verdere afwikkeling is afhankelijk van door Europa opgelegde procedures en daar kunnen we niet veel aan doen.' 'In het dossier van de scholen mag je ons de wachtlijsten niet verwijten. De historische achterstand in de scholeninfrastructuur is al veel eerder ontstaan. Wij worden daar nu in economisch moeilijke tijden mee geconfronteerd. We hebben via publiek-private samenwerking een inhaaloperatie ingezet van 1,5 miljard euro. Maar het is abnormaal dat een overheid die wil investeren dure, complexe en tijdrovende constructies met de privésector moet opzetten, omdat we door de Europese begrotingsregels niet kunnen lenen zonder dat we dat als uitgave in de begroting moeten opnemen.' 'Als we 1,5 miljard euro willen lenen en bewijzen dat we die som in twintig jaar kunnen afbetalen, zonder het begrotingsevenwicht in gevaar te brengen, zou dat moeten kunnen. Ik pleit dan ook voor een aanpassing van de Europese begrotingsregels.'

Tot slot, hoe staat het met de onderhandelingen met de federale regering over een hogere bijdrage voor de pensioenen van de regionale ambtenaren?

Bourgeois: 'Bij de overheveling van ambtenaren zijn de kredieten voor de betaling van de pensioenen niet mee overgedragen. Maar we zijn bereid een hogere bijdrage te betalen. We hebben daarvoor 53 miljoen euro begroot. Maar er zijn voorwaarden aan gekoppeld. Wie betaalt, bepaalt. Als je zelf betaalt voor het pensioen van je ambtenaren, moet je toch ook zelf kunnen bepalen wanneer ze vrijwillig vervroegd op pensioen willen gaan. Het uitstapgemiddelde van de Vlaamse ambtenaar ligt nu al hoger dan het federaal bepaalde minimum. Je zou ook kunnen denken aan een bonus voor wie beter doet. Dat is echte responsabilisering.'

Wat als de federale regering weigert?

Bourgeois: 'Een eenzijdige regeling waarbij wij betalen en de federale regering alles bepaalt, kan niet.'

Bio Geert Bourgeois

- De 61-jarige Izegemnaar staat geboekstaafd als een onbuigzame Vlaams-nationalist. - Hij richtte in 2001 de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) op, nadat de Volksunie onder zijn impuls uiteengespat was. - Hij was voorzitter van de N-VA tot 2004, waarna hij werd opgevolgd door Bart De Wever. - In 2003 was Bourgeois de enige N-VA-verkozene in de Kamer. - Sinds 2004 zit hij in de Vlaamse regering. In 2008 nam hij ontslag, omdat de N-VA niet meer geloofde in de communautaire dialoog onder leiding van Kris Peeters. In 2009 keerde hij terug in de Vlaamse regering als Vlaams viceminister-president.

Bron: De Tijd