Migratie een rijkdom? Dat moet je nuanceren'

'De toestand van mensen van vreemde origine is op vele vlakken dramatisch slecht. We zijn te laat en onverstandig omgegaan met immigratie'.

'We mogen niet vergeten  dat Vlaanderen veel mogelijkheden biedt. Op een bepaald moment moet je uit die slachtofferrol stappen en kansen grijpen'.

De helft van de Vlamingen moet vreemdelingen niet. Ondertussen lopen migrantenkinderen op school en tijdens het solliciteren tegen een muur op. 'Vroeger hing er een bordje 'verboden voor Afrikanen' op de cafédeur. Het is nu al veel beter', zegt Vlaams minister van Inburgering Geert Bourgeois. Hij wordt geflankeerd door partijgenote Zuhal Demir.

Personen van vreemde origine in eigen buurt? Liever niet voor de helft van de Vlamingen. 40 procent beschouwt moslims als een bedreiging voor onze cultuur, zo blijkt uit de jongste Integratiemonitor (DM 26/11). "Er zijn enorm veel vooroordelen, langs beide kanten", knikt Vlaams minister van Inburgering Geert Bourgeois (N-VA). Hij wordt geflankeerd door partijgenote en Antwerps districtsburgemeester Zuhal Demir, kersvers voorzitter van het EVA (Extern Verzelfstandigd Agentschap Integratie en Inburgering), het agentschap waarin Bourgeois de integratiesector wil onderbrengen. "Mijn ouders zijn destijds ook naar een Vlaamse buurt verhuisd. Een Turks gezin met vijf kinderen, dat was alsof er een bom ontplofte in de wijk. Onbekend is onbemind, maar nadien zijn de vooroordelen weggetrokken." Bourgeois: "Sommige nieuwkomers doen te weinig inspanningen, maar onze samenleving evengoed. Als een nieuwkomer zich in pakweg Izegem vestigt, moet je ervoor zorgen dat het wijkcomité meteen contact legt."

Houdt uw partij de vooroordelen niet mee in stand? Als Liesbeth Homans racisme relatief noemt, dan helpt dat de zaak toch niet vooruit?

Bourgeois: "Ik weet niet wat Liesbeth daar precies mee bedoelde, maar ze heeft gelijk dat niet alles racisme is."

Hoezo? De helft van de Vlamingen denkt dat migranten profiteren van de sociale zekerheid. Dat schurkt toch tegen racisme aan?

Demir: "Ik vind niet dat je kunt zeggen dat het over racisme gaat, het gaat eerder over onbekendheid. Hoe komt het dat de verdraagzaamheid onder druk staat? Door het falende migratiebeleid en de massale collectieve regularisaties. Vlamingen stonden open voor de eerste generatie migranten, maar nu vragen ze zich af wat al die mensen hier komen doen." Bourgeois: "De toestand van mensen van vreemde origine is dramatisch slecht op het vlak van onderwijs, werk, huisvesting en armoede. We zijn veel te laat en onverstandig omgegaan met immigratie in Vlaanderen. Als een burgemeester uit Limburg (Bourgeois doelt op Sonja Claes, die in Heusden-Zolder met concentratiewijken geconfronteerd werd, LB/ADB) mij vraagt om een beleid voor de derde generatie, waar zijn we dan mee bezig?"

Dat is toch net uw verantwoordelijkheid?

Bourgeois: "Ik kan toch moeilijk een inburgeringscursus organiseren voor die jongeren? Het lijkt alsof ik een paraplu opentrek, maar er zijn andere beleidsdomeinen die zich daarmee bezig moeten houden, zoals onderwijs, werk en welzijn. Misschien kennen ze onvoldoende Nederlands?" Demir: "We mogen niet vergeten dat Vlaanderen veel mogelijkheden biedt. Als mijnwerkersdochter heb ik Grieks-Latijn en later rechten kunnen studeren. Op een bepaald moment moet je uit die slachtofferrol stappen en kansen grijpen."

Wat baten die kansen en inburgeringscursussen als iemand met een vreemde naam nadien toch tegen de muur loopt? Studies tonen keer op keer aan dat Achmed het veel moeilijker heeft dan Tom om werk of een appartement te vinden.

Demir: "Ik ontken niet dat er discriminatie bestaat. Mijn broers zijn ingenieurs, zij hebben ook moeite gehad om een job te vinden. En in discotheken werden ze geweigerd aan de deur. Dat is vernederend. 'Wat moet ik nog meer doen', vroeg mijn broer me. Maar goed, de aanhouder wint."

Waarom dan geen anonieme sollicitaties? Of een strengere aanpak van interimkantoren die vreemde namen wandelen sturen?

Demir: "Ik ben absoluut tegen anoniem solliciteren, omdat we op die manier het probleem verdoezelen. De interimsector werkt nu zelf aan sensibilisering bij haar personeel."

Is dat niet naïef? Waarom weigert u een stok achter de deur?

Bourgeois: "Discriminatie is al strafbaar. Er bestaat trouwens geen pasklaar antwoord, al maak je nog honderd wetten. Je kunt niet naast elke werkgever of huisbaas een politieagent zetten. Bovendien is er al een enorme progressie gemaakt. In de jaren zestig hingen op cafédeuren nog bordjes met 'verboden voor Afrikanen'. In vergelijking met die periode is het nu al veel beter." Demir: "Maar het is tweerichtingsverkeer, ook de nieuwkomer moet openstaan. Het is door uitwassen als in Femme de la rue (documentaire over seksime in Brussel, LB/ADB) dat de verdraagzaamheid van de Vlaming onder druk staat. Ik zie dat ook in mijn eigen stad. In Zuid-Afrika werd de segregatie bij wet opgelegd, in Antwerpen is dat spontaan ontstaan. In Borgerhout en het Kiel leeft iedereen naast elkaar."

De minister van Inburgering zit naast u.

Bourgeois: "In zes jaar kun je onmogelijk de schade goedmaken die het federale niveau heeft aangericht: een massale collectieve regularisatie. Als men zegt dat migratie een rijkdom is, dan moet je dat nuanceren: 11 procent van de migranten is analfabeet. Met alle respect: ik daag u uit om er met een cursus van 40 uur voor te zorgen dat die mensen sterk in de samenleving staan. "De Block heeft onder impuls van de N-VA het beleid sterk aangescherpt, maar naar onze smaak onvoldoende. Migratie is het tweede grootste probleem ter wereld, na oorlog. Het is bovendien veel moeilijker dan vroeger. Wie vandaag emigreert, zit op een muisklik van zijn thuisland. Vroeger schreven mensen een brief als ze waren aangekomen, en daarmee was de kous af. "Nu is er satelliet-tv, internet, gsm, heen- en weer gereis naar het thuisland, gezinshereniging. In de Verenigde Staten spreekt de derde generatie geen Nederlands of Duits meer. In België spreekt de derde generatie wel nog Turks of Marokkaans, dat is een totaal andere context."

Het federale niveau maakt fouten, u verwacht meer burgerschap, op het lokale niveau kan het beter. Steekt u nu ook eens de hand in eigen boezem.

Bourgeois: "Er is jarenlang niets gebeurd in Vlaanderen. Nu komt er meer inzicht. In alle bescheidenheid: we hebben een grote stap vooruitgezet door de nadruk te leggen op integratie." Demir: "Heel concreet: veel kinderen van de derde of vierde generatie worden nog altijd niet in het Nederlands opgevoed. Ik ben blij dat er een beslissing is genomen om extra Nederlandse lessen voor die kinderen te voorzien op school." Bourgeois: "De grote uitdaging is om van die integratie een wederkerig verhaal te maken, om de samenleving daarin te betrekken, zoals coaches die afspreken met nieuwkomers voor een koffie of een bezoek aan de post."

Maar het blijft bij kleine projectjes. Er wordt u een gebrek aan visie verweten.

Bourgeois: "Dat klopt niet. De sector was gigantisch versnipperd, met het EVA zorgen we voor één organisatie. De mensen op het terrein zullen het niet luidop zeggen, maar iedereen is tevreden dat ze in 'de VDAB van de integratie' zullen terechtkomen. Ik kijk terug op de voorbije jaren en zie een sterker integratiebeleid. Je moet ook keuzes maken. Ik wil gerust investeren, maar er is geen geld. De prioriteit ligt nu bij de inburgering van nieuwkomers. "De grote uitdaging volgens mij is: hoe zal de mentaliteit over twee jaar zijn? Een paar incidenten volstaan om de boel op te jutten. Syrië heeft ook alweer een grote invloed gehad op het extremisme."

De Vlaming wordt wel eens een gebrek aan openheid verweten. Die eigenschap wordt ook aan jullie partij toegeschreven.

"Ik weet niet of dé Vlaming extravert of introvert is. Ik zit tussen de twee, Zuhal is zeer extravert. Zuhal, ben jij eigenlijk wel een Vlaming? (lacht)" Demir: "Ik ben evenveel Vlaming als jij, Geert." Bourgeois: "Ik erger mij elke dag aan het gebrek aan aandacht voor de problemen in het buitenland. Tegelijk zijn wij bij N-VA zogezegd bekrompen nationalisten die alleen maar naar Vlaanderen kijken. Dat klopt niet. Ik lees elke dag de buitenlandse kranten. Ook hier geldt het motto: onbekend is onbemind."

Bron: De Morgen